به قلم : ناصر اعتمادی
31/05/2008
در پی دستگیری مجدد شماری از اعضاء جامعۀ بهائی ایران، آیت الله حسینعلی منتظری با صدور فتوایی ضمن دفاع از حقوق شهروندی بهائیان دستگیر شده، از بهائیت نه بعنوان دین که بعنوان فرقه یاد کرد، زیرا، به نوشتۀ ایشان، بهائیان دارای کتاب آسمانی نیستند و از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی همانند زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان اقلیت دینی بهره مند از حقوق اساسی به شمار نمی روند.
با این حال، آیت الله منتظری نوشته اند : "از آنجا که بهائیان اهل این کشور هستند حق آب و گل دارند و از حقوق شهروندی برخوردار می باشند." چه بسا، موضع آیت الله منتظری در قبال بهائیان نوعی بدعت تلقی شود. زیرا، برای نخستین بار یکی از مراجع مهم روحانیان شیعه از حقوق ملی بهائیان، آنهم در مقابل یک دولت دینی بنیاد نهاد شده از سوی خود روحانیان شیعه، پشتیبانی می کند. در این حال، "بدعت" آیت الله منتظری بر ابهام و پیچیدگی مسألۀ حقوق بشر و حقوق شهروندی از منظر فقه شیعه نیز می افزاید : اولاً، ایشان به طور غیرمستقیم بنوعی میان حقوق شهروندی و حقوق بشر جدائی قائل شده اند که گویا هیچ ارتباط منطقی، تاریخی یا فرهنگی و سیاسی میان این دو حوزه وجود ندارد. از فتوای آیت الله منتظری چنین برمی آید که ممکن است – همانند بهائیان – از حقوق اساسی بشر محروم بود، اما از حقوق شهروندی برخوردار شد. ثانیاً، آیت الله منتظری شرط ضروری دین نامیدن یک ایمان یا آئین را برخورداری آن از کتاب آسمانی قید کرده و به این ترتیب نه فقط بهائیت را از شمول دین خارج انگاشته اند، بلکه محرومیت آن را از حقوق بشر در قانون اساسی ایران نتیجۀ همین خصیصه توصیف نموده اند. و سوماً با این استدلال، آیت الله منتظری ای بسا تعلق دینی را اگر نه تنها مرجع، دست کم از شروط مهم برخورداری از حقوق بشر فرض دانسته اند.
آیا می توان حقیقتاً حقوق بشر را از حقوق شهروندی جدا کرد؟ اگر شهروندی شرکت آزادانه افراد در ادارۀ امور جمعی است، تحقق آن بدون رعایت واقعی حقوق و آزادی های اساسی افراد، یعنی بدون رعایت حقوق بشر و در نتیجه بدون استقرار و نهادینه شدن دولت مبتنی بر صیانت از حقوق افراد ممکن است؟ و آیا می توان با اتکاء به ظرفیت های فقه شیعه به چنین واقعیتی از شهروندی و حقوق اساسی دست یافت؟ این ها از جمله مسائلی است که در زمینه ها و زمانه ها، در گفتگو با آقایان حسن یوسفی اشکوری، پژوهشگر علوم دینی در تهران، مهدی مظفری، استاد حقوق بین الملل و اسلام شناس در دانمارک و فریدون وهمن، استاد زبان شناسی و ایران شناسی در کپنهاک و از اعضاء جامعۀ بهائیان ایرانی، مطرح کرده ایم. در این گفتگو به ویژه پرسیده ایم : فتوای آیت الله منتظری در دفاع از حق شهروندی بهائیان به ریشه مسأله دست می برد یا بر ابهامات آن می افزاید؟
مصاحبه با : مهدی مظفری ، حسن یوسفی اشکوری ، و فریدون وهمن :
فایل صوتی را از اینجا بشنوید یا دنلود کنید:
mp3_field:
Down
برگرفته از :
http://www.rfi.fr/actufa/articles/101/article_2372.asp
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر