وحدت در کثرت
دکتر جمشید فاروقی
تردیدی نیست که همزیستی، بدون در کنار هم زیستن، هیچ ممکن نیست. اما در کنار هم زیستن، هنوز همزیستی نیست. همزیستی در نگاه نخست، گونه‌ای همسایگی است. اما همسایگی در فرجامین نگاه، لزوما برابر با همزیستی نیست. همزیستی زندگی مشترک دو یا چند همسان نیست. همزیستی زندگی مشترک ناهمسانهاست در جغرافیایی واحد. سخن گفتن از همزیستی یعنی اعتراف به وجود ناهمسانی و تفاوت. و در اجتماع بشری، آنگاه که از تفاوت و ناهمسانی سخن برود، رواداری مطرح می‌شود. از این رو همزیستی بدون رواداری ممکن نیست.اما رواداری پذیرش تفاوت است و نه حق متفاوت بودن. رواداری برای همزیستی، شرط لازم است ولی این برای همزیستی به هیچ روی کافی نیست.در سخن پیشین گفتیم که رواداری هرگاه نتواند از فراز سایه خود بجهد، در چنگ ترحم گرفتار می‌آید. ترحم پیش از آن که فراخوانی به حرکت و تلاش باشد، سرآغاز گردن نهادن به بی‌تفاوتی است. فراتر رفتن از مرزهای رواداری، گذر از پذیرش تفاوت به پذیرش حق متفاوت بودن است. و پذیرش حق متفاوت بودن، هم ذهنی روشن می‌طلبد و هم جسارتی مدنی. پذیرش حق متفاوت بودن یعنی آن که من در این توهم نمانم که حقیقت متاعی است در انحصار باور من. می‌توان برای تشخیص یک جامعه پیشرفته از یک جامعه عقب مانده فهرستی از نشانه‌ها فراهم آورد. فهرستی دربرگیرنده شاخص‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... اما بی‌تردید نهادینه شدن حق متفاوت بودن در قانون یک کشور یکی از مهمترین شاخص‌های پیشرفتگی است. با این همه نمی‌توان پذیرش حق متفاوت بودن را صرفا مقوله‌ای حقوقی دانست.ایران کشور اقلیت‌هاست، اقلیت‌های قومی، دینی، زبانی و فرهنگی. و این به این معنی است که ایران کشور تفاوت‌هاست. رواداری یعنی پذیرش تفاوت‌ها. باید روحیه رواداری را در جامعه تبلیغ و ترویج کرد. این وظیفه‌ای است مدنی. اما رواداری مرهم درد است و نه خود درمان. گام بعد، گذر از پذیرش تفاوت به پذیرش حق متفاوت بودن است. پذیرش حق متفاوت بودن، یعنی پذیرش برابری حقوق متفاوت‌ها. تردیدی نیست که راه درازی در پیش است. اما موضوع بر سر درازی راه نیست، بر سر جسارت همراهی است.
پنجشنبه دوم خردادماه سال یک‌هزار و سی‌صد و هشتاد و هفت خورشیدی
بازانتشار مطالب وبـگاه "برای یک ایران" با ذکر منبع نه تنها رواست، بل خدمتی است به ترویج اندیشه‌ای نیک .
http://www.foroneiran.com/index.php/editornote/more/1029
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر